Diagnoza obejmuje:

• badanie artykulacji
• ocenę aparatu artykulacyjnego pod kątem budowy anatomicznej aparatu mowy
• ocenę połykania, żucia i gryzienia
• ocenę oddychania
• ocenę percepcji słuchowej

Celem diagnozy logopedycznej jest ustalenie:

• które głoski realizowane są nieprawidłowo oraz w jaki sposób
• jakie są przyczyny wady wymowy
• jaki wpływ ma wada na proces porozumiewania się
• jakie są skutki zaburzenia
• jaki wpływ ma wada na ogólne funkcjonowanie

Diagnoza logopedyczna rozpoczyna się wywiadem.
Przeprowadzenie wywiadu jest bardzo ważną częścią diagnozy. Logopeda pyta o przebieg rozwoju psychoruchowego dziecka (np. kiedy dziecko zaczęło siadać, chodzić, kiedy pojawiły się pierwsze zęby), przebieg rozwoju mowy (kiedy dziecko zaczęło mówić, pierwsze wyrazy, pierwsze zdania), sposób karmienia dziecka (piersią czy sztucznie, kiedy zostały wprowadzone pokarmy stałe i jakie, czy dziecko ma problemy z gryzieniem twardych pokarmów, czy ma problemy z połykaniem), częstość chorób dziecka (ważna jest informacja, jak często przechodzi infekcję górnych dróg oddechowych, czy ma nawyk oddychania ustami, czy śpi z otwartymi ustami i chrapie), choroby matki w ciąży, przebieg ciąży i porodu, wady wymowy w rodzinie, czy dziecko było lub jest pod opieką innego specjalisty (jeśli tak, logopeda może poprosić o przedstawienie opinii lekarskiej).
Uzyskane w wywiadzie informacje pomogą  określić przyczynę wady wymowy i opracować skuteczny plan terapii.

Kolejnym etapem diagnozy logopedycznej jest badanie mowy.
Logopeda rozpocznie badanie krótką rozmową z dzieckiem. Zapyta o zainteresowania, ulubione książki i zabawki. Celem tej rozmowy jest zbadanie: umiejętności nawiązywania kontaktów przez dziecko, zasobu słownika, umiejętności formułowania gramatycznej wypowiedzi, umiejętności formułowania i wypowiadania własnych myśli.
W celu zbadania artykulacji logopeda użyje specjalistycznych testów. Będzie pokazywał dziecku obrazki i prosił o ich nazywanie. Obrazki w kwestionariuszach są dobrane tak, aby ich nazwy zawierały w sobie odpowiednie głoski we wszystkich pozycjach (na początku wyrazu, w środku i na końcu).

Badanie rozumienia – badanie rozumienia pojedynczych wyrazów, prostych poleceń, złożonych poleceń.

Badanie pisania i czytania. Przeprowadza się je u dzieci w wieku szkolnym, przy czym główny nacisk kładzie się na pisanie ze słuchu, czytanie głośne i czytanie ze zrozumieniem. W badaniu tym chodzi o ustalenie czy wada wymowy ma wpływ na jakość tych procesów, tzn. czy nieprawidłowa realizacja głosek znajduje odzwierciedlenie w czytaniu i pisaniu.

Kolejnym ważnym etapem diagnozy logopedycznej jest przeprowadzenie badania uzupełniającego – w zależności od rodzaju zaburzenia badanie to może obejmować:

1. Badanie stanu i sprawności aparatu artykulacyjnego
2. Badanie funkcji połykowej
3. Badanie funkcji oddechowej
4. Orientacyjne badanie słuchu
5. Badanie słuchu fonematycznego
6. Badanie pamięci słuchowej
7. Badanie kinestezji mowy (czucie ułożenia narządów mowy właściwego poszczególnym głoskom)
8. Badanie płynności mowy i prozodii mowy (rytmu, melodii, akcentu)
9. Badanie emisji głosu